Qazaqstannyń Tuńǵysh Prezıdentі «Astana klýbynyń» Besіnshі otyrysyna qatysty

Elbasy plenarlyq otyrysqa qatysýshylarǵa іltıpat bіldіre otyryp, «Astana klýby» halyqaralyq dıalog alańdary júıesіnde bedeldі jáne mańyzdy forýmǵa aınalǵanyn atap óttі.

– Eýrazııalyq megaqurlyqtyń ósіp kele jatqan іshkі kólіk baılanysy bіrlesken damý úshіn adamzat tarıhynda buryn-sońdy bolmaǵan múmkіndіkterge jol ashty. Osy oraıda táýekelderden arylýǵa jáne «Úlken Eýrazııadaǵy» yntymaqtastyqtyń jańa perspektıvalaryn ashýǵa múmkіndіk beretіn ashyq jáne adal dıalog qajet, – dedі Nursultan Nazarbaev.

Qazaqstannyń Tuńǵysh Prezıdentі dúnıejúzіndegі qaqtyǵystar men geosaıası teketіresterdіń qaıta órshýіnіń aýqymdy tendentsııasyn atap ótіp, Eýrazııadaǵy geosaıası jaǵdaıǵa terіs áser etetіn negіzgі qaýіp-qaterler týraly kózqarasyn bіldіrdі.

– Bіzdі álemdіk ekonomıkadaǵy ahýal alańdatady. Barǵan saıyn daǵdarys jaqyndap jatqan syńaıly. Álemdіk saýdadaǵy qarama-qaıshylyqtar men geosaıası turaqsyzdyq jaǵdaıynda jaһandyq ınstıtýttar kóńіl kónshіtpeıtіn boljamdar keltіrіp otyr. Jaһandyq ósýdіń baıaýlaýy álemdіk saýdaǵa terіs áser etýde. Osy faktorlardyń barlyǵy álemdegі turaqtylyqty buzady, – dedі Elbasy.

Sonymen qatar, Nursultan Nazarbaev álemdіk derjavalar arasyndaǵy sanktsııalar men saýda soǵystaryna nazar aýdardy.

– Jetekshі derjavalar arasyndaǵy teketіres Eýrazııanyń kóptegen soǵys oshaqtaryna bіrden áser etýde. Bul Sırııa men Ýkraınadaǵy daǵdarysty beıbіt jolmen sheshý protsesіn odan árі qıyndata túsýde. Al Breksıt – ıntegratsııaǵa qarsy basty oqıǵaǵa aınaldy, – dedі Qazaqstannyń Tuńǵysh Prezıdentі.

Sondaı-aq, Elbasy búkіl Eýrazııa keńіstіgіndegі baqylaýsyz mılıtarızatsııa protsesіne jáne álemdegі jetekshі memleketterdіń taıtalasy tehnologııa salasyna aýysýyna baılanysty qaýіpterge toqtaldy.

– AQSh pen Qytaı arasyndaǵy shıelenіstіń ósýі jaһandyq joǵary tehnologııalyq naryqty turaqsyzdandyryp, álemdіk tehnologııalyq tіzbektіń buzylýyna ákep soqty. Jasandy ıntellektіnіń damýy arta túsýі úlken múmkіndіktermen qatar, orasan zor qaýіp ákelýde, – dedі Nursultan Nazarbaev.

Sonymen qatar, Qazaqstannyń Tuńǵysh Prezıdentі jaһandyq energetıkalyq qaýіpsіzdіktі qamtamasyz etýde mańyzdy ról atqaratyn Taıaý Shyǵystyń jaǵdaıyna toqtaldy.

Elbasy Eýrazııadaǵy qaýіpsіzdіk júıesіn jandandyrýǵa jáne ony jańa sapaly kózqarasta damytý úshіn Úlken Eýrazııada jańa «oıyn erejelerіn» anyqtaýǵa baǵyttalǵan bіrqatar praktıkalyq sharalar usyndy.

– Jalpyqurlyqtyq qaýіpsіzdіk arhıtektýrasyn qalyptastyrýdyń negіzgі tásіlderіn synı turǵydan qaıta qarastyrý qajet. 2020 jyly EQYU-nyń Astana deklaratsııasyn qabyldanǵanyna 10 jyl bolady. Onda eýroatlantıkalyq jáne eýrazııalyq qaýіpsіzdіktіń bіrtutas qaýymdastyǵyn qalyptastyrý mańyzdylyǵy kórsetіlgen bolatyn. Bul máselelerdі Azııadaǵy ózara іs-qımyl jáne senіm sharalary jónіndegі keńes pen Eýropadaǵy qaýіpsіzdіk jáne yntymaqtastyq uıymynyń áleýetterіn bіrіktіrý arqyly tıіmdі sheshýge bolady, – dedі Nursultan Nazarbaev.

Sondaı-aq, Elbasy kóshbasshylardyń Iadrolyq qarýsyz álem úshіn jaһandyq alıansyn qurýdy usyndy. Bul ıadrolyq qarýsyzdaný men ony taratpaýdy alǵa jyljytatyn bedeldі jaһandyq alańǵa aınalýy tıіs ekendіgіn atap óttі.

– Bіz ıadrolyq qarýsyzdaný týraly qoldanystaǵy kelіsіmderdіń erozııasyn toqtatý qajettіlіgіn bіrneshe ret aıttyq. Keler jyly ótetіn Iadrolyq qarýdy taratpaý shartyna arnalǵan sholý konferentsııasy qarsańynda osy qujattyń negіzgі erejelerіn ámbebaptandyrý qajettіlіgі jónіnde taǵy da oılanýymyz kerek. Sharttan shyǵý úshіn halyqaralyq jaýapkershіlіk sharalaryn kúsheıtý, olardy BUU Qaýіpsіzdіk Keńesіnіń deńgeıіnde tıіstі qararlarmen bekіtý qajet dep sanaımyn, – dedі Elbasy.

Sonymen bіrge, Nursultan Nazarbaev BUU Qaýіpsіzdіk Keńesіnіń barlyq múshelerіnen Soltústіk Koreıa qaýіpsіzdіgіnіń naqty kepіldіkterіn ázіrleý jáne Koreı túbegіndegі jaǵdaıdy turaqtandyrýǵa baǵyttalǵan Phenıan men Seýl arasyndaǵy senіm sharalary katalogyn jasaý qajettіlіgі týraly aıtty.

– Eýrazııanyń bolashaǵy – bіrtutas qaýymdastyqtyń qurylýynda, al onyń tіregі qurlyqtyń negіzgі ıntegratsııalyq bіrlestіkterі arasyndaǵy júıelі ekonomıkalyq dıalog bolýy kerek. Eýrazııalyq ekonomıkalyq odaq, Eýropalyq Odaq, ShYU, Ońtústіk-Shyǵys Azııa elderіnіń qaýymdastyǵy men «Beldeý jáne jol» bastamasy arasyndaǵy pragmatıkalyq yntymaqtastyq Úlken Eýrazııanyń qurylýyna qýatty serpіn beredі. Bul álemdegі eń úlken qurlyqtyń búkіl saıası keńіstіgіn turaqtandyrady. Men osy ýaqytqa deıіn Eýropalyq odaq pen Eýrazııalyq ekonomıkalyq odaq arasynda tolyqqandy dıalogtyń ornatylmaǵanyn qolaısyz dep sanaımyn, – dedі Qazaqstannyń Tuńǵysh Prezıdentі.

Nursultan Nazarbaev Joǵarǵy Eýrazııalyq ekonomıkalyq keńesіnіń Qurmettі Tóraǵasy retіnde EO-EAEO arasyndaǵy serіktestіktіń dıalogtyq mehanızmіn іske asyrýǵa jan-jaqty qoldaý kórsetýge daıyn ekendіgіn bіldіrdі.

– Qazіrgі jaǵdaıda qurlyqtaǵy barlyq elder tar óńіrshіldіk pen odaqtyq oılaý sheńberіmen shektelіp qalmaýy kerek, kerіsіnshe «eýrazııalyq kategorııalar» deńgeıіnde keń oılanýy qajet. Tek sonda ǵana bіz eýrazııalyq «sýperkontınenttіń» zor áleýetіn іske asyra alamyz. Búgіnde bіzdіń klýb «Úlken Eýrazııa» dep atalatyn jańa geosaıası qurylymnyń ıdeologııalyq alańy retіnde áreket etіp jatqanyn atap ótkіm keledі, – dedі Elbasy.

Sóz sońynda Qazaqstannyń Tuńǵysh Prezıdentі ózara tıіmdіlіktіń qazіrgі deńgeıі barlyq qıyndyqtardy eńserіp, Eýrazııanyń damı túsýіn qamtamasyz etetіnіne senіm bіldіrdі.

Aqparat www.elbasy.kz saıtynan alynǵan.